Γιατί ο πληθωρισμός πλην καυσίμων – τροφίμων είναι υψηλότερος στην Ελλάδα

Τρίτη, 28-Μαρ-2023 22:20

FacebookTwitterLinkedIn

Του Τάσου Δασόπουλου 

Το δύσκολο πρόβλημα του λεγόμενου δομικού πληθωρισμού, δηλαδή του πληθωρισμού χωρίς τις τιμές ενέργειας και τροφίμων, καλείται να λύσει το οικονομικό επιτελείο, αφού αποτελεί το “κομμάτι” του πληθωρισμού το οποίο, παρά τη μείωση του μέσου πληθωρισμού, συνεχίζει να αυξάνεται και μάλιστα ταχύτερα από την Ευρωζώνη.

Ο δομικός πληθωρισμός, σε όρους εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή, αυξήθηκε το Φεβρουάριο στο 6,8% από 6,5% τον Ιανουάριο. Αντίθετα, ο μέσος πληθωρισμός αποκλιμακώθηκε στο 6,5 από 7,3%. Πριν από ένα χρόνο, το Φεβρουάριο του 2022, ο δομικός πληθωρισμός ήταν 1,7%, ενώ ο μέσος πληθωρισμός είχε φτάσει ήδη στο 5,5%. 

Την ίδια ώρα, σε επίπεδο Ευρωζώνης, ο δομικός πληθωρισμός είχε μικρότερη επιτάχυνση στο 5,6% το Φεβρουάριο από 5,3% τον Ιανουάριο. Ένα χρόνο πριν, το Φεβρουάριο του 2022, ο δομικός πληθωρισμός στην Ευρωζώνη ήταν στο 2,7%. 

Αρμόδιες πηγές του υπουργείου Οικονομικών ομολογούν ότι το θέμα του δομικού πληθωρισμού, στο οποίο έχει πλέον επικεντρώσει την προσοχή της και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, είναι περισσότερο πολύπλοκο από τον μέσο πληθωρισμό. Τούτο διότι έχει το χαρακτηριστικό να αυξάνεται με σαφώς πιο αργό ρυθμό από το μέσο πληθωρισμό, αλλά επίσης αποκλιμακώνεται και βραδύτερα αφού περιλαμβάνει τη μεγάλη πλειοψηφία των προϊόντων και των υπηρεσιών.

Οι αιτίες της ανόδου 

Γιατί όμως στην Ελλάδα ο δομικός αυξάνεται ταχύτερα απ’ ό,τι στην Ευρώπη; Ο πρώτος λόγος είναι ο προφανής: Η απροσδόκητα μεγάλη αύξηση των τιμών της ενέργειας για το 2022, η οποία συμπαρέσυρε έστω και με κάποια χρονοκαθυστέρηση τις τιμές για το σύνολο του “καλαθιού” του πληθωρισμού. Τούτο με δεδομένο ότι η παραγωγή και η μεταφορά σε όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, περιλαμβάνουν στην τιμή της λιανικής, ως ένα ποσοστό, και το κόστος της ενέργειας. 

Ο δεύτερος λόγος είναι η χαμηλή βάση με την οποία συγκρίνεται ο δομικός του 2023, με τον δομικό του 2022. Πέρσι το Φεβρουάριο η αύξηση των τιμών ήταν 1,7%, ενώ φέτος η αύξηση έχει τετραπλασιαστεί . Αυτή η χαμηλή βάση οφείλεται στο ότι η Ελλάδα, λόγω της πολυετούς κρίσης και στη συνέχεια της κρίσης του κορονοϊού, είχε για παραπάνω από 8 χρόνια αρνητικό πληθωρισμό.

Ο τρίτος λόγος είναι ότι για την Ελλάδα, αρνητική επίδραση στο δομικό πληθωρισμό έχουν και οι αυξήσεις από τις εισαγόμενες πρώτες ύλες (π.χ. τα μέταλλα, η ζάχαρη, ο καφές, το κακάο, κάποια συστατικά σε άλλα δομικά υλικά) . Οι τιμές επηρεάστηκαν και από τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα που ξεκίνησαν από τα μέσα του 2021, όταν οι οικονομίες άλλαξαν λόγω της άρσης των περιορισμών του κορονοϊού.

Μερίδιο ευθύνης έχει και το σχετικά μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς. Η μικρή αγορά και ο μεγάλος αριθμός μικρομεσαίων επιχειρήσεων δεν επιτρέπουν τη λειτουργία πολλών μεγάλων διεθνών εμπορικών αλυσίδων (με εξαίρεση ίσως τον κλάδο των τροφίμων) οι οποίες μπορούν να διαπραγματεύονται καλύτερες τιμές ή ακόμη και να απορροφούν αυξήσεις. Σε πολλά εμπορικά προϊόντα έχουμε φαινόμενα μειωμένης λειτουργίας του ανταγωνισμού και σε κάποιες περιπτώσεις εναρμονισμένες πρακτικές στη διαμόρφωση των τιμών. 

Τα ενοίκια 

Ειδικά στο θέμα της στέγασης και ειδικότερα στις αυξήσεις στα ενοίκια κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, μερίδιο της ευθύνης έχει και η ΕΚΤ. Η αύξηση των ενοικίων είναι αποτέλεσμα και της αύξησης των επιτοκίων. Ο καταναλωτής δεν ρισκάρει τώρα ένα μακροχρόνιο στεγαστικό δάνειο με επιτόκιο που θα αυξάνεται. Υπολογίζει την δόση που προκύπτει και προτιμά την εναλλακτική λύση του ενοικίου. Επειδή όμως η διαθεσιμότητα των ακινήτων και στα αστικά κέντρα και στην επαρχία έχει μειωθεί από πλατφόρμες τύπου Airbnb, τα μισθώματα έχουν πάρει σταθερά ανοδική πορεία.

Από Capital.gr