Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρουσίασε την Τετάρτη τα σχέδιά της για την εισαγωγή ενός «ψηφιακού ευρώ», του ψηφιακού νομίσματος της Κεντρικής Τράπεζας (CBDC), το οποίο προβλέπεται να εφαρμοστεί σε ολόκληρη την ΕΕ ήδη από το επόμενο έτος.
Σε παρουσίαση του Πιέρο Τσιπολόνε, μέλους της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, αναφέρεται ότι ένα «ψηφιακό ευρώ», το οποίο αποκάλεσε «το μέλλον του χρήματος», θα μπορούσε να διατεθεί στο κοινό έως τον Νοέμβριο του 2025.
Ο κεντρικός τραπεζίτης δήλωσε ότι ένα ψηφιακό ευρώ θα φέρει χαρακτηριστικά που θα μοιάζουν με τα μετρητά στον ψηφιακό κόσμο, λέγοντας ότι θα είναι λειτουργικό εντός και εκτός σύνδεσης, θα είναι δωρεάν για βασική χρήση, θα έχει «πανευρωπαϊκή εμβέλεια», θα «σέβεται την ιδιωτική ζωή» και, κυρίως, θα εκδίδεται από μια κεντρική τράπεζα.
«Επί του παρόντος δεν υπάρχει ευρωπαϊκό ψηφιακό μέσο πληρωμής που να καλύπτει όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ: 13 από τις 20 χώρες της ζώνης του ευρώ δεν διαθέτουν εθνικό σύστημα καρτών και αντ’ αυτού βασίζονται σε διεθνή συστήματα ψηφιακών πληρωμών, τα οποία διακανονίζουν το 69% όλων των ψηφιακών συναλλαγών στην ΕΕ», έγραψε ο Τσιπολόνε.
«Ένα ψηφιακό ευρώ θα κάλυπτε αυτό το κενό, παρέχοντας ένα ευρωπαϊκό ψηφιακό μέσο πληρωμών προσβάσιμο και αποδεκτό σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ. Ένα ψηφιακό ευρώ θα παρείχε μια πανευρωπαϊκή πλατφόρμα που θα τυποποιούσε τις ψηφιακές πληρωμές σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ», πρόσθεσε.
Ο κεντρικός τραπεζίτης υποστήριξε ότι η εισαγωγή ενός ψηφιακού ευρώ CBDC δεν θα σήμαινε ότι οι άλλες μορφές πληρωμών, συμπεριλαμβανομένων των μετρητών, των καρτών, των τραπεζικών λογαριασμών και άλλων ψηφιακών πληρωμών θα εξαφανίζονταν.
Η παρουσίαση υποστήριξε επίσης ότι η ΕΚΤ σχεδιάζει να ενσωματώσει στο σύστημα διάφορες διασφαλίσεις για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, όπως η ανωνυμοποίηση των συναλλαγών, με την κεντρική τράπεζα να μπορεί να βλέπει μόνο «ένα ελάχιστο σύνολο ψευδωνυμοποιημένων δεδομένων».
Ωστόσο, παραμένουν και άλλες ανησυχίες σχετικά με την εφαρμογή των CBDC, ιδίως γύρω από την πιθανή χρήση τους ως μέσο κοινωνικής μηχανικής. Πράγματι, η Τράπεζα της Αγγλίας παραδέχτηκε προηγουμένως ότι τα ψηφιακά νομίσματα των Κεντρικών Τραπεζών – σε αντίθεση με τα αποκεντρωμένα κρυπτονομίσματα όπως το Bitcoin – θα είναι «προγραμματιζόμενα», πράγμα που σημαίνει ότι το κράτος θα μπορούσε δυνητικά να αποφασίσει πώς και πού οι άνθρωποι ξοδεύουν τα χρήματά τους.
Για παράδειγμα, ένα CBDC θα μπορούσε εφικτά να θέσει ένα όριο στο ποσό των χρημάτων που θα μπορούσε κάποιος να ξοδέψει σε βενζίνη για να γεμίσει ένα αυτοκίνητο, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της ΕΕ για τις εκπομπές ρύπων.
Όπως είναι αναμενόμενο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει ασκήσει έντονη κριτική στο Bitcoin και σε άλλες μορφές κρυπτονομισμάτων που δεν τελούν υπό τον έλεγχο μιας κεντρικής τράπεζας.
Η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ – δικηγόρος στο επάγγελμα που δεν εργάστηκε ποτέ ως οικονομολόγος – δήλωσε στο παρελθόν ότι πιστεύει ότι τα κρυπτονομίσματα «δεν αξίζουν τίποτα», υποστηρίζοντας ότι η αξία τους «δεν βασίζεται σε τίποτα, δεν υπάρχουν υποκείμενα περιουσιακά στοιχεία που να λειτουργούν ως άγκυρα ασφαλείας».
Από την άλλη πλευρά, η Λαγκάρντ υπήρξε βασική υποστηρίκτρια ενός CBDC της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λέγοντας: «Την ημέρα που θα έχουμε το ψηφιακό νόμισμα της κεντρικής τράπεζας, οποιοδήποτε ψηφιακό ευρώ, θα το εγγυηθώ… Έτσι, η κεντρική τράπεζα θα είναι πίσω από αυτό. Νομίζω ότι αυτό είναι πολύ διαφορετικό από οποιοδήποτε από αυτά τα πράγματα».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι η μόνη που επιθυμεί να εφαρμόσει ένα CBDC, με την κυβέρνηση Τόρι του Ρίσι Σουνάκ στο Ηνωμένο Βασίλειο να εργάζεται για μια «ψηφιακή λίρα» και την κυβέρνηση Μπάιντεν στις Ηνωμένες Πολιτείες να εργάζεται επίσης για τη δημιουργία ενός «ψηφιακού δολαρίου». Τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών έχουν επίσης υποστηριχθεί από το παγκοσμιοποιημένο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF), το οποίο τα συμπεριέλαβε στον κατάλογό του με τις τεχνολογίες που «θα αλλάξουν τον κόσμο μέχρι το 2027».