Θεωρώ πως στη ζωή υπάρχουν κάποια πράγματα που για να τα κατανοήσει κάποιος δεν απαιτούνται ειδικές επιστημονικές γνώσεις, ούτε επαγγελματική εμπειρία και κατάρτιση, παρά μόνον στοιχειώδης λογική και κοινή αντίληψη! Και όταν αυτό δεν συμβαίνει, ειδικά την τελευταία δεκαετία, τότε η μοναδική εξήγηση είναι πως απουσιάζουν και τα δύο!
Ας δούμε όμως τι θέλω να πω και αναφέρομαι στο ασφαλιστικό σύστημα που έχει καταρρεύσει προ ετών αλλά κανένας μας δεν εννοεί να το αντιληφθεί ακόμα!
Βασική συνθήκη της «λειτουργίας» του πρώην συνταξιοδοτικού συστήματος της Ελλάδας ήταν ότι οι σημερινοί εργαζόμενοι, με τις εισφορές που καταβάλουν, καλύπτουν την καταβολή των συντάξεων των σημερινών συνταξιούχων, ενώ, οι αυριανοί εργαζόμενοι θα καλύπτουν μελλοντικά τις δικές τους. Παράλληλα οι συνταξιούχοι θα εισπράττουν και ένα επικουρικό εισόδημα από τις αποδώσεις των επενδυμένων αποθεματικών των πρώην ταμείων τους. Γι΄ αυτό και χαρακτηριζόταν ως «ανταποδοτικό σύστημα».
Όπως λοιπόν εύκολα καταλαβαίνει καθένας, το να καταβάλλονται κανονικά οι συντάξεις είναι συνάρτηση του αριθμού των εργαζομένων, του αριθμού των συνταξιούχων, του μέσου ύψους των αμοιβών, του μέσου όρου των συντάξεων και των αποδόσεων των επενδυμένων αποθεματικών των πρώην ταμείων.
Ας δούμε λοιπόν πως είναι τα πράγματα σήμερα. Κατ΄ αρχάς δεν υφίστανται πλέον ασφαλιστικά ταμεία. Την θέση τους την έχει πάρει ο ΕΦΚΑ ο οποίος όμως δεν είναι ασφαλιστικό ταμείο αλλά εισπρακτική υπηρεσία, δεδομένου πως οι ασφαλιστικές εισφορές πηγαίνουν από το 2018 στον κρατικό προϋπολογισμό, από τα έσοδα του οποίου καταβάλλονται και οι συντάξεις.
Τον Φεβρουάριο του 21 λοιπόν κατεβλήθησαν 2.271.975.004 ευρώ σε 2.470.088 συνταξιούχους οι οποίοι λαμβάνουν σύνταξη. Διότι υπάρχουν και 170.000 συνταξιούχοι που δεν έχουν λάβει ακόμα σύνταξη!
Ας τα δούμε τώρα ένα – ένα για να βγάλουμε τα συμπεράσματά μας. Σύνολο συνταξιούχων 2.640.000 (στρογγυλοποιημένο) ο αριθμός των οποίων θα αυξάνεται με υψηλό ρυθμό μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Σύνολο εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα αντίστοιχα 2.200.000 (στρογγυλοποιημένο) εκ των οποίων ο ένας στους τρεις σε αναστολή. Υπάρχει λοιπόν μια αντιστοιχία 100 συνταξιούχοι για 83 εργαζόμενους! Περισσότεροι δηλαδή! Ξέρετε πιά είναι η ελάχιστη σχέση που μπορεί να διασφαλίσει μια σύνταξη στο 80% του τρέχοντος μισθού; Τρείς και μισός εργαζόμενοι ανά ένα συνταξιούχο! Είπατε τίποτα;
Το ετήσιο ύψος των καταβαλλόμενων συντάξεων είναι περίπου 28 δις ευρώ, που αντιστοιχεί περίπου στο … 50% του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού Αυτό λοιπόν που δεν εννοούμε να κατανοήσουμε είναι πως εδώ και δύο δεκαετίες το 65% των συντάξεων καλύπτεται με τη φορολογία!
Ας πάμε τώρα παραπέρα. Η μέση σύνταξη είναι 1.270 ευρώ μαζί με την επικουρική, ενώ η μέση αμοιβή στον ιδιωτικό τομέα είναι 870 περίπου ευρώ! Θα πρέπει δηλαδή οι 83 εργαζόμενοι των 870 ευρώ να καλύπτουν τις συντάξεις εκατό συνταξιούχων των 1.270 ευρώ !!! Και μάλιστα όταν ο αριθμός των εργαζομένων μειώνεται συνεχώς και θα συνεχίσει να μειώνεται και στα επόμενα χρόνια λόγω της αυξανόμενης ανεργίας, της μετανάστευσης, των αμβλώσεων, των σχέσεων του ιδίου φύλου και του αρνητικού ισοζυγίου θανάτων και γεννήσεων. Σκεφτείτε πως σε πέντε μόλις χρόνια ο πληθυσμός της χώρας μειώθηκε κατά 215.000 ανθρώπους, δηλαδή όσο τέσσερις Λαμίες!
Παράλληλα μειώνεται και η αμοιβή των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα, ενώ η επικουρική ασφάλιση φεύγει από τον συνταξιοδοτικό πυλώνα από 1/1/22 και πηγαίνει σε μια ιδιωτική εταιρεία διαχείρισης, σε ένα «φαν» δηλαδή. Το αυτό θα συμβεί και με τις εισφορές του ΕΦΚΑ. Φεύγουν και αυτές από τον προϋπολογισμό και η διαχείρισή τους αναλαμβάνεται από μια … Ανεξάρτητη Αρχή. Όπως η ΑΑΔΕ και η ΕΛΣΤΑΤ και πολλές ακόμα που δεν γνωρίζει ο λαός.
Αλλά και οι σημερινοί εργοδότες και εργαζόμενοι, αδυνατούν πλέον να καταβάλουν και τις όποιες σημερινές εισφορές τους!
Απόδειξη αυτού είναι πως πάνω από 2 εκατ. εργοδότες, ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες είναι σήμερα “φορτωμένοι” με ασφαλιστικές οφειλές ύψους 37,5 δισ. ευρώ όπως επισημαίνεται από την 4 η Τριμηνιαία Έκθεση Προόδου έτους 2020 του ΚΕΑΟ και την έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού για το δ΄ τρίμηνο του 2020, ενώ το ποσόν της οφειλής συνεχίζει να αυξάνεται συνεχώς.
Το ίδιο ισχύει και για την μεταβολή – μείωση του πληθυσμού, σύμφωνα με τα συμπεράσματα μελέτης του Βύρωνα Κοτζαμάνη, καθηγητή Δημογραφίας και επιστημονικού υπευθύνου του ερευνητικού προγράμματος «Δημογραφικά Προστάγματα στην Έρευνα και Πρακτική στην Ελλάδα» που υλοποιείται στο Παν. Θεσσαλίας χρηματοδοτούμενο από τον Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ).
Την ίδια στιγμή, το Ασφαλιστικό σύστημα υπάγεται πια σε μια συμφωνία με την κυβέρνηση, που έχει δεσμευτικό μακροχρόνιο χαρακτήρα (έως το 2060) και βαριές ρήτρες («κόφτες»), που έχουν επιβληθεί από τις μνημονιακές δεσμεύσεις του τρίτου μνημονίου.
Η συμφωνία προβλέπει ταυτόχρονα τη σταδιακή μείωση παλιών και νέων συντάξεων ίσως λίγο πάνω από τα επίπεδα της Βουλγαρίας ως «ανταγωνίστριας χώρας» (σύμφωνα με το ΔΝΤ) και τη δρακόντεια είσπραξη εισφορών στα πρότυπα του εξωκυβερνητικού μοντέλου είσπραξης φόρων χωρίς έλεος, με ταυτόχρονη απομύζηση κάθε πόρου των Ταμείων.
Παραμένει λοιπόν ζητούμενο πώς θα πληρώνουν ιδιώτες και επιχειρήσεις στα ταμεία τις υποχρεώσεις τους στα πλαίσια μιάς αγοράς περιορισμών, που θα λειτουργεί σαν «ακορντεόν» , αλλά και πως (και από πού) θα καταβάλλονται συντάξεις τετραπλάσιες των ανταποδοτικών εισφορών του συστήματος!
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση υπόσχεται αυξήσεις συμβάσεων, επιστροφές αναδρομικών, μειώσεις ασφαλιστικών εισφορών κλπ κλπ. Και διερωτώμαι: Είναι ο γιαλός στραβός, ή στραβά αρμενίζουμε;;;;
Άρης Παπαμιχαήλ
Οικονομολόγος – Σύμβουλος Επιχειρήσεων
