Είναι ξεκάθαρο πως, σε όποιον είναι γνώστης του θέματος, αλλά και σε όποιον κάνει τον κόπο να ψάξει και να μάθει, το σύστημα στην Ελλάδα έχει καταρρεύσει ανεπιστρεπτί! Και όμως, εμείς δεν εννοούμε ακόμα να καταλάβουμε, πως δεν είναι δυνατόν να είναι «100 χρονών η αλεπού και 101 το αλεπόπουλο», όπως έλεγε συχνά και ο πατέρας μου! Και επιπλέον δεν εννοούμε να καταλάβουμε ακόμα πως δεν υπάρχουν «λεφτόδενδρα», πως όταν δεν έχεις δικό σου νόμισμα και στη χώρα σου χρησιμοποιείς ως χρήμα ξένο συνάλλαγμα, όπως είναι το ευρώ, είτε το αγοράζεις (με άλλα ξένα νομίσματα), είτε το χρεώνεσαι με τόκο! Και επειδή εμείς δεν μπορούμε να το αγοράσουμε διότι, ούτε έχουμε, ούτε ποτέ θα έχουμε πλεονασματικό εξωτερικό ισοζύγιο, θα είμαστε υποχρεωμένοι να χρεωνόμαστε συνεχώς με τόκο από την ΕΚΤ ή από τις «αγορές» για να πληρώνονται οι κρατικές μας δαπάνες. Μεταξύ δε αυτών των δαπανών, οι υψηλότερες μάλιστα, είναι οι μισθοί του δημοσίου και το συμπλήρωμα των συντάξεων (από τα φορολογικά έσοδα).
Για να το καταλάβετε όμως καλύτερα, κάποια από τα βασικά αίτια αυτής της κατάρρευσης του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος της χώρας μας. Το ποσό της σύνταξης πλησιάζει το ύψος του μισθού που έπαιρνε ο συνταξιούχος. Ο αριθμός των συνταξιούχων ξεπέρασε ήδη τον αριθμό των εργαζόμενων (εκτός του δημοσίου τομέα). Ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξης είναι ανεξάρτητος από το άθροισμα των εισφορών του συνταξιούχου στην εργάσιμη ζωή του. Αντίθετα, η σύνταξη υπολογίζεται με βάση τα 5 τελευταία χρόνια μισθού, ή τον βαθμό του συνταξιούχου στο δημόσιο όπου την τελευταία μέρα πριν τη σύνταξη όλοι παίρνουν προαγωγή για να εισπράττουν παραπάνω.
Οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις μεταφράζονται σε μικρές εισφορές. Όποιος βγαίνει στη σύνταξη με 20 χρόνια εργασίας καταβάλλει λιγότερα από τα μισά από εκείνα που καταβάλλει κάποιος που βγαίνει στα 35 χρόνια. Τα χρόνια που θα παίρνει σύνταξη κάποιος που βγαίνει στα 53 του, είναι διπλάσια από εκείνα κάποιου που βγαίνει στα 65, σύμφωνα με το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων. Φανταστείτε το πρόβλημα που δημιουργούν στο σύστημα κάποιοι που βγήκαν στη σύνταξη στα 45 ή ακόμη και στα 39!
Μόνο στους κάτω των 55 ετών, οι συντάξεις που πληρώνει το ασφαλιστικό σύστημα ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ ετησίως! Κάτω των 60 ετών, οι συντάξεις ξεπερνούν τα 8 δισ. ευρώ ετησίως! Εκτός από το κόστος της σύνταξης, ο πρόωρα συνταξιοδοτημένος λαμβάνει και δωρεάν υγεία για 20-30 χρόνια, που την πληρώνουν οι υπόλοιποι εργαζόμενοι και φορολογούμενοι. Οι πληρωμές συντάξεων ήταν σχεδόν πάντοτε πάνω από τις εισφορές που εισπράττονταν, με αποτέλεσμα ποτέ να μην δημιουργήσει επαρκές κεφάλαιο το σύστημα. Και αυτό διότι το ασφαλιστικό σύστημα ήταν πάντοτε αναδιανεμητικό στην Ελλάδα, που σημαίνει ότι ο συνταξιούχος πληρώνεται όχι με τις δικές του κεφαλαιοποιημένες εισφορές, αλλά με τις εισφορές όσων εργάζονται στη διάρκεια της συνταξιοδότησής του.
Η εκτόξευση της ανεργίας στο 30% σημαίνει ότι ο ίδιος ή και μεγαλύτερος αριθμός συνταξιούχων πρέπει να συντηρούνται από τις εισφορές πολύ λιγότερων εργαζόμενων, απ’ όσο υπολογίστηκε για το σημερινό ύψος των συντάξεών τους. Και μάλιστα με πολύ χαμηλότερες απολαβές. Πολλοί συνταξιούχοι σήμερα λαμβάνουν σύνταξη υψηλότερη από τους μισθούς εκείνων που εργάζονται και πληρώνουν με τις εισφορές τους και τους φόρους τους, τις συντάξεις των πρώτων. Φανταστείτε το σουρεαλισμό του να εργάζεται κάποιος οκτάωρο στα 66 του χρόνια για 700 ευρώ καθαρά το μήνα, προκειμένου να πληρώνει με τις εισφορές του σύνταξη 980 ευρώ το μήνα, και δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, σε μια 42χρονη συνταξιούχο π.χ. του ΟΤΕ.
Η αναδιανομή εισοδήματος από τους εργαζόμενους προς τους συνταξιούχους αγγίζει τα 27,5 δισ. ευρώ ετησίως, με ακραία παραδείγματα την ετήσια κρατική επιδότηση πάνω 10 χιλιάδες ευρώ ανά συνταξιούχο του ΟΤΕ και σχεδόν 16 χιλιάδες ανά συνταξιούχο της ΔΕΗ. Την ίδια στιγμή οι επιχορηγήσεις προς τα ταμεία του ιδιωτικού τομέα σχεδόν μηδενίζονται. Μιλάμε για 27,5 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο αναδιανομή! Το ποσό δεν είναι απλά δυσθεώρητο, αλλά πλησιάζει το 15% της συνολικής οικονομίας, και δεδομένου ότι τα εισοδήματα είναι το 33% του ΑΕΠ, κοντεύει το μισό όλων των εισοδημάτων, όλων των Ελλήνων, δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.
Η είσπραξη από την παραγωγική οικονομία €27,5 δισεκατομμυρίων ετησίως, ανεβάζει το κόστος της εργασίας και πυροδοτεί την ανεργία σε δυσθεώρητα επίπεδα, πάνω ακόμη και από την ανεργία του Great Depression στις ΗΠΑ το 1929.
Το πιο σημαντικό όμως που είδε το κουαρτέτο (η τρόικα) και θα προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις, ανεξάρτητα από ποια κυβέρνηση θα έχουμε), που ήδη εισηγήθηκε, είναι ότι πολλοί συνταξιούχοι έχουν πρόσθετα εισοδήματα, που καθιστούν μη σημαντική την είσπραξη της σύνταξής τους από τα αναδιανεμόμενα εισοδήματα των εργαζόμενων. Δηλαδή κάποιοι μπορούν να βιοπορίσουν ανετότατα χωρίς να εισπράττουν τη σύνταξη αυτή. Ώστε κάποιοι άλλοι που επιβιώνουν στα όρια της πενίας να έχουν μια έστω και λίγο καλύτερο επίπεδο διαβίωσης.
Όπως ήδη συμβαίνει σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες …. Γι’ αυτό η τρόικα πρότεινε να μπουν εισοδηματικά κριτήρια στην απόδοση των συντάξεων, όπως από φέτος ήδη ισχύουν για τις συντάξεις των άγαμων θυγατέρων, βάσει του νόμου 4039/2012. Αυτό θα μειώσει δραστικά τις χρηματοδοτικές ανάγκες του κράτους, που θα επιτρέψουν την μείωση των φόρων και των εισφορών, ώστε να πάρει ανάσα η οικονομία, και να ξεκινήσει να μειώνεται η ανεργία, να αποφευχθούν οι δημεύσεις περιουσιών των ήδη εξαθλιωμένων Ελλήνων μικρομεσαίων της αποδεκατισμένης παραγωγικής μεσαίας τάξης.
Η τρόικα λέει με απλά λόγια το εξής: “Σταματήστε να πληρώνετε συντάξεις σε όσους δεν τις χρειάζονται, εξαθλιώνοντας όσους ακόμη επιζούν της τεράστιας ύφεσης και υπερφορολόγησης.” Και είναι απολύτως βέβαιον ότι αν συνεχιστεί η σημερινή πρακτική αναδιανομής εισοδημάτων από τους πενόμενους προς τους έχοντες, η οικονομία σύντομα και μάλιστα πολύ σύντομα, θα φτάσει σε ολοκληρωτικό καταστροφικό κραχ. Να ξέρετε λοιπόν πως έρχονται, εντός του 22 μάλιστα και νέες, σημαντικότατες μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό, μεταρρυθμίσεις που ούτε είχαν περάσει ποτέ από το μυαλό μας! Και το κακό είναι πως φεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα πιά για να τις αποτρέψουμε! Ούτε εμείς, σαν λαός, ούτε και η κυβέρνηση! Εκτός και εάν καταλάβουμε όλοι ξαφνικά πως κράτος χωρίς εθνική κυριαρχία και ανεξαρτησία και χωρίς δικό του νόμισμα, υπόδουλο σε δόλιους «δανειστές» είναι καταδικασμένο να περάσει στη λήθη της ιστορίας.
Άρης Παπαμιχαήλ
Οικονομολόγος – Σύμβουλος Επιχειρήσεων
