Επικίνδυνη στροφή του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κατά της Ρωσίας με φόντο το Ουκρανικό
Υπάρχει μια νέα αίσθηση κατεπείγοντος στην Ευρωπαϊκή Ενωση για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οσοι έβλεπαν «πάγωμα» των εχθροπραξιών διαψεύστηκαν, ενώ το υψηλό εκλογικό ποσοστό του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν (87%) εκτιμάται ότι μπορεί να οδηγήσει σε κλιμάκωση του πολέμου.
Στα ανώτατα κλιμάκια των Βρυξελλών και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες συζητείται δημόσια πλέον αυτό που έως και πριν από λίγους μήνες ήταν σενάριο εκτός πραγματικότητας. Η Ευρώπη θα μπορούσε να εμπλακεί σε πόλεμο… «Αν θέλουμε ειρήνη, πρέπει να προετοιμαστούμε για πόλεμο». Η αποστροφή του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ για την Ουκρανία δείχνει την επικίνδυνη στροφή που ετοιμάζεται να πάρει η Δύση. Realpolitik ή η αναζήτηση ενός χρήσιμου εχθρού; Ο πόλεμος μέσω μιας νατοϊκής επιχείρησης συζητείται ευρέως, χωρίς πάντως να δίνονται απαντήσεις ποιον θα εξυπηρετούσε -πλην του Κιέβου (κι αυτό με ερωτηματικό)- εκτός από τις βιομηχανίες όπλων και όποιον άλλον θα καρπωνόταν τις συνέπειες μιας τέτοιας περιπέτειας. Τα αποθέματα πυρομαχικών της Ουκρανίας είναι απελπιστικά χαμηλά. Η Ρωσία έχει περισσότερα στρατεύματα. Είναι καλύτερα εφοδιασμένα και κερδίζουν αργά, αν και δαπανηρά, στο πεδίο της μάχης. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν εμφανίζεται έτοιμος να περιμένει μέχρι το τέλος του έτους για να δει αν οι αμερικανικές εκλογές θα επαναφέρουν τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Ακόμη και αν ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν παραμείνει στη θέση του, οι ηγέτες της Ε.Ε. ανησυχούν ότι η μακρά, αργή στροφή των ΗΠΑ προς την Ασία -για να επικεντρωθεί σε μια ολοένα πιο διεκδικητική Κίνα- θα επιταχυνθεί και θα αφήνει όλο και περισσότερο την Ευρώπη να φροντίζει μόνη της για την ασφάλειά της. Οι προσπάθειες των ΗΠΑ να λάβουν νέα κονδύλια για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας έχουν κολλήσει στο Κογκρέσο.
Την ίδια στιγμή, η προεκλογική εκστρατεία για τις ευρωεκλογές του Ιουνίου κορυφώνεται. Η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο -το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα- έχει αναγάγει την ασφάλεια σε κορυφαίο ζήτημα. Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να διαχωρίσει κανείς την προεκλογική ρητορική από την πραγματική ανησυχία για την Ουκρανία.
«Εισερχόμενοι στον τρίτο χρόνο του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, βρισκόμαστε μπροστά σε μια κομβική στιγμή. Ο επείγων χαρακτήρας, η ένταση και η αταλάντευτη αποφασιστικότητα είναι επιβεβλημένες» έγραψε ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Ε.Ε. Σαρλ Μισέλ σε επιστολή με την οποία προσκαλούσε τους προέδρους και τους πρωθυπουργούς στη διήμερη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες. «Η ταχεία παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία» αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα, έγραψε ο Μισέλ. Η άλλη αφορά την ενίσχυση της άμυνας της Ευρώπης. «Τώρα που αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι καιρός να λάβουμε ριζικά και συγκεκριμένα μέτρα για να είμαστε έτοιμοι για την άμυνα και να θέσουμε την οικονομία της Ε.Ε. σε πολεμική βάση» ανέφερε.
Είναι απίθανο να δεχτούν και οι 27 ηγέτες τη στροφή σε μια πολεμική οικονομία, που θα μπορούσε να βοηθήσει στην παραγωγή των όπλων και των πυρομαχικών που απαιτούνται, κι ενώ δοκιμάζονται οι παλιές κόκκινες γραμμές. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν αρνήθηκε να αποκλείσει το ενδεχόμενο να σταλούν δυτικά στρατεύματα στην Ουκρανία, αν και παραδέχεται ότι δεν υπάρχει συναίνεση για κάτι τέτοιο αυτή τη στιγμή. Η στάση του Μακρόν έχει εξοργίσει ορισμένους συμμάχους και έχει απορριφθεί, κυρίως από τη Γερμανία. Αλλοι χαιρέτισαν τη «στρατηγική ασάφεια» των παρατηρήσεών του – τη σημασία τού να μην ανακοινώνεις ποτέ τις προθέσεις σου σε έναν αντίπαλο.
Η Ουγγαρία, ο πιο στενός σύμμαχος της Ρωσίας εντός της Ε.Ε., διεκδικεί την ειρήνη και αρνείται να εξοπλίσει την Ουκρανία. Η Ιταλία τάσσεται κατά κάθε είδους άμεσης επέμβασης στην Ουκρανία. Οποιαδήποτε άμεση στρατιωτική εμπλοκή θα «οδηγούσε σε επικίνδυνη κλιμάκωση» δήλωσε την περασμένη Τρίτη η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, επαναλαμβάνοντας μια θέση που συμμερίζονται άλλοι σύμμαχοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οι ΗΠΑ. Η Μελόνι επέκρινε μάλιστα τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος έχει ασκήσει πίεση στον Γερμανό καγκελάριο Ολαφ Σολτς να υιοθετήσει ισχυρότερη στάση, προειδοποιώντας για την «υπαρξιακή» απειλή που συνιστά η Ρωσία για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο Σολτς και ο Λευκός Οίκος έχουν απορρίψει την ιδέα της αποστολής δυτικών δυνάμεων στην Ουκρανία. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προειδοποίησε ότι το ΝΑΤΟ κινδυνεύει με πυρηνική σύγκρουση αν στείλει στρατεύματα για βοήθεια.
Οι Βρυξέλλες θέλουν να βάλουν χέρι στα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Μόσχας
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες σταθμίζουν ένα νέο σχέδιο για τη χρήση των εσόδων από τους τόκους των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν παγώσει στην Ευρώπη για να βοηθήσουν στην παροχή όπλων, πυρομαχικών και υποστήριξης της αμυντικής βιομηχανίας στην Ουκρανία. Η Ε.Ε. των 27 κρατών-μελών κατέχει περίπου 210 δισεκατομμύρια ευρώ (228 δισεκατομμύρια δολάρια) σε περιουσιακά στοιχεία της ρωσικής κεντρικής τράπεζας, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων έχει παγώσει στο Βέλγιο, σε αντίποινα για τον πόλεμο της Μόσχας κατά της Ουκρανίας.
Το μπλοκ εκτιμά ότι τα χρήματα αυτά θα μπορούσαν να αποφέρουν κέρδη έως και 3 δισεκατομμύρια ευρώ (3,3 δισεκατομμύρια δολάρια) κάθε χρόνο. Μια μικρή ομάδα χωρών-μελών, κυρίως η Ουγγαρία, αρνούνται να προμηθεύσουν όπλα στην Ουκρανία, οπότε αυτά τα απρόσμενα κέρδη θα μοιραστούν. Περίπου το 90% των χρημάτων θα τοποθετούνταν σε ένα ειδικό ταμείο που ήδη χρησιμοποιούν πολλές χώρες της Ε.Ε. για να αποζημιώνονται για όπλα και πυρομαχικά που στέλνουν. Το υπόλοιπο 10% θα διατεθεί στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας της Ουκρανίας.
Οι χώρες που αντιδρούν στην αποστολή όπλων θα μπορούσαν στη συνέχεια να ισχυριστούν ότι δεν εξοπλίζουν τη χώρα. Ορισμένες χώρες υπογράφουν επίσης ένα τσεχικό σχέδιο για την αγορά εκατοντάδων χιλιάδων βλημάτων πυροβολικού από χώρες εκτός Ε.Ε. Για λόγους ασφαλείας, η κυβέρνηση της Πράγας δεν θα πει ποιος είναι ο προμηθευτής. Ενώ δεν φαίνεται να υπάρχει έλλειμμα νέων ιδεών για την υποστήριξη της Ουκρανίας, οι διαιρέσεις παραμένουν.
Ο κορυφαίος διπλωμάτης της Ε.Ε. λέει ότι οι επόμενοι μήνες είναι καθοριστικοί. «Αυτό το καλοκαίρι θα είναι κρίσιμο» δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ε.Ε. Zoζέπ Μπορέλ στους δημοσιογράφους.
newsbreak