Στον θαυμαστό ανάποδο κόσμο η νόθευση της λαϊκής βούλησης ονομάζεται «αναλογική κατανομή ψήφων» από το εκλογοδικείο
Του Κωνσταντίνου Βαθιώτη*
Όταν έγινε γνωστό ότι διατάχθηκε προκαταρκτική εξέταση σε βάρος των βουλευτών του κόμματος «Σπαρτιάτες» για το έγκλημα της εξαπάτησης εκλογέων, άρχισα να μελετώ σε βάθος όλα τα ερμηνευτικά ζητήματα που τίθενται με αφορμή ένα έγκλημα το οποίο, εξ όσων είμαι σε θέση να γνωρίζω, δεν είχε απασχολήσει την ποινική Δικαιοσύνη ποτέ άλλοτε μέχρι σήμερα.
Ξεκίνησα από την Αιτιολογική Έκθεση του Σχεδίου του Ποινικού Κώδικα, η οποία είχε εκδοθεί το 1933, και συνέχισα με την μελέτη των αναλύσεων που έχουν γίνει για το έγκλημα του άρθρου 162 από παλαιότερους και νεότερους ερμηνευτές, είτε καθηγητές πανεπιστημίου είτε δικαστές ή δικηγόρους.
Δυστυχώς, διεπίστωσα ότι στις ολιγοσέλιδες ερμηνείες για την εξαπάτηση εκλογέων επαναλαμβάνονταν από όλους τους συγγραφείς τα ίδια σχεδόν πράγματα, χωρίς να υπάρχει διάθεση για μεγαλύτερη εμβάθυνση και προβληματισμό σε σχέση με ζητήματα που φαίνονταν (αλλά δεν ήσαν) λελυμένα.
Προκειμένου να καλύψω τα ερμηνευτικά κενά, κατέφυγα στην γερμανόφωνη βιβλιογραφία, αναδιφώντας τους σχολιασμένους ποινικούς κώδικες της Γερμανίας, της Αυστρίας και της Ελβετίας, δηλ. χωρών που, όπως η Ελλάδα, ανήκουν στην οικογένεια του λεγόμενου ηπειρωτικού (και όχι του αγγλοσαξονικού) Δικαίου και έχουν τυποποιήσει αντίστοιχο έγκλημα.
Τα συμπεράσματα που εξήγαγα από την συνδυαστική μελέτη όλων των ποινικών αναλύσεων του επίμαχου άρθρου τα συμπεριέλαβα σε ένα κείμενο 42 σελίδων, το οποίο υπέβαλα στην εισαγγελία του Αρείου Πάγου ως υπόμνημα έγγραφων εξηγήσεων για κάποιους από τους διωκόμενους βουλευτές, ενώ το έθεσα υπ’ όψιν και σε κάθε άλλον βουλευτή ή συνήγορό του, ο οποίος θα ήθελε να το αξιοποιήσει κατά την σύνταξη των δικών του έγγραφων εξηγήσεων.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Η άποψη στην οποία κατέληξα ήταν ταυτόσημη με εκείνη που είχα διαμορφώσει από την πρώτη στιγμή, όταν, όχι μόνο διαισθητικώς, αλλά και κατ’ εφαρμογήν των βασικών αρχών του Ποινικού Δικαίου είχα αποκλείσει το ενδεχόμενο να είναι οι βουλευτές των «Σπαρτιατών» ένοχοι για το έγκλημα της εξαπάτησης εκλογέων.
Η καρδιά του ερμηνευτικού προβλήματος βρίσκεται στον τρίτο τρόπο τέλεσης του εγκλήματος αυτού, δηλ., πέρα από την εξαπάτηση με ψευδείς ειδήσεις και συκοφαντικές διαδόσεις, στην με οποιοδήποτε άλλο τρόπο εξαπάτηση των εκλογέων.
Ο τρίτος αυτός τρόπος τέλεσης είναι και ο πλέον προβληματικός από πλευράς Συνταγματικού Δικαίου, αφού ο νομοθέτης παρέλειψε να προσδιορίσει -έστω αδρομερώς- ποια είναι τα βασικά συστατικά του στοιχεία. Ως εκ τούτου, η γενική και αφηρημένη διατύπωσή του προσκρούει στην περίφημη αρχή του σαφούς νόμου, κατοχυρωμένη στο άρ. 7 παρ. 1 εδάφ. α’ του Συντάγματος (nullum crimen nulla poena sine lege certa).
Όπως είχα εξηγήσει και στο άρθρο μου με τίτλο «Η εργαλειοποίηση του Ποινικού Δικαίου για την εξόντωση του πολιτικού αντιπάλου» («κυριακάτικη δημοκρατία», 12.11.2023, σελ. 07β/23), μόνη λύση για να θεραπευθεί το πρόβλημα της αντισυνταγματικότητας του τρίτου τρόπου εξαπάτησης εκλογέων θα ήταν να ερμηνευθεί σε συσχετισμό με τους άλλους δύο, δηλ. να θεωρηθεί ότι έχει παρόμοια δομή με αυτούς.
Επομένως ένας άλλος, παρόμοιος τρόπος εξαπάτησης θα ήταν, π.χ., η διασπορά ψευδών ειδήσεων ή οι συκοφαντικές διαδόσεις που δεν θα αφορούσαν το πρόσωπο κάποιου υποψηφίου, αλλά ένα ολόκληρο κόμμα, του οποίου οι προγραμματικές θέσεις θα παρουσιάζονταν διαστρεβλωμένες.
ΑΔΙΑΦΟΡΗ ΠΛΑΝΗ
Αλλά και πέραν τούτου, σύμφωνα με την απολύτως κρατούσα άποψη στη γερμανόφωνη επιστήμη, για να έχει εξαπατηθεί ο εκλογέας κατά ποινικώς σημαντικό τρόπο, θα πρέπει να έχει πλανηθεί ως προς το περιεχόμενο της δήλωσης βουλήσεώς του, όπως αυτή αποτυπώνεται στην επιλογή και την σημείωση του ψηφοδελτίου. Παράδειγμα: Ο εκλογοαπατεώνας δίνει στον εκλογέα έναν κλειστό φάκελο με το ψηφοδέλτιο του Χ κόμματος, λέγοντας ψευδώς ότι περιέχει το ψηφοδέλτιο του Ψ κόμματος. Αντιθέτως, η πλάνη του εκλογέως είναι άνευ ποινικής σημασίας, όταν αυτός παραπλανήθηκε σχετικά με τους βαθύτερους λόγους που διαμόρφωσαν την απόφασή του να ψηφίσει υπέρ συγκεκριμένου κόμματος ή υποψηφίου.
Συναφώς τονίζεται ότι μια εξαπάτηση για τις αληθείς προθέσεις των υποψηφίων που εξωτερικεύονται στο πλαίσιο της εκλογικής αναμέτρησης ή μια πλάνη που είναι προϊόν ψευδών εκλογικών υποσχέσεων ή προπαγάνδας δεν άγει σε πλήρωση της ειδικής υποστάσεως του συζητούμενου εγκλήματος, διότι πρόκειται για ποινικώς αδιάφορη πλάνη περί τα κίνητρα, με άλλα λόγια: περί τα παραγωγικά αίτια της βουλήσεως του εκλογέως.
Συνεπώς, η εφαρμογή του εγκλήματος της εξαπάτησης εκλογέων θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή και η στοιχειοθέτηση της ποινικής υποστάσεώς του να υπόκειται σε στενή ερμηνεία, προκειμένου να αποφεύγεται η επικίνδυνη για το δημοκρατικό πολίτευμα υποτίμηση της νοητικής αντίληψης των Ελλήνων ψηφοφόρων, οι οποίοι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται πατερναλιστικά, ως βρεφοποιημένοι πολίτες και, άρα, ως δήθεν ανίκανοι να αξιολογήσουν αυτόνομα όλες εκείνες τις παραμέτρους που συγκαθορίζουν τον σχηματισμό της εκλογικής τους βουλήσεως.
Παρεμπιπτόντως, αν αρκούσε η πλάνη περί τα κίνητρα, τότε διαχρονικά τα κόμματα στην Ελλάδα, και ιδίως τα μεγάλα, έχουν τελέσει εξαπάτηση εκλογέων κατ’ εξακολούθησιν!
ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΦΡΟΝΗΜΑ
Επιπλέον, αναγκαίο στοιχείο για την στοιχειοθέτηση του εγκλήματος της εξαπάτησης των εκλογέων είναι η μεταβολή του εκλογικού φρονήματος. Άραγε, οι εξαπατηθέντες εκλογείς των «Σπαρτιατών» (ποιοι είναι αυτοί;) πρόλαβαν να διαμορφώσουν «εκλογική βούληση» υπέρ κάποιου άλλου κόμματος και, σε καταφατική περίπτωση, τίνι τρόπω οι «εκλογοαπατεώνες» μετέβαλαν ή είχαν σκοπό να μεταβάλουν την βούλησή των «θυμάτων» τους;
Η μεταβολή αυτή είναι εννοιολογικώς αδύνατον να επέλθει από παράλειψη των «εκλογοαπατεώνων», αφού, στην περίπτωση που διαγνωσθεί καθήκον τους να διαφωτίσουν τους ψηφοφόρους για τα κρίσιμα, αληθή δεδομένα, οι τελευταίοι δεν θα μεταβάλουν το εκλογικό τους φρόνημα, αλλά θα παραμείνουν προσκολλημένοι στην αρχική τους απόφαση!
Όλα τα παραπάνω ζητήματα ετέθησαν υπ’ όψιν της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, με αναλυτική επιχειρηματολογία και πλούσια βιβλιογραφία, που, λόγω ελλείψεως χώρου, είναι αδύνατον να μεταφερθούν εδώ. Παρά ταύτα, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα αποφασίσθηκε η φρενοβλαβοποιητική παραπομπή των βουλευτών των «Σπαρτιατών» σε δίκη!
ΠΑΡΑΠΛΑΝΗΣΗ
Φυσικά, οι βετεράνοι προπαγανδιστές των ΜΜΕ όχι μόνο πληροφορήθηκαν πρώτοι -πριν ακόμη και από τους ίδιους τους κατηγορουμένους- την άσκηση της εις βάρος τους ποινικής δίωξης, αλλά επιπλέον έσπευσαν να παραπλανήσουν την κοινή γνώμη, δηλώνοντας ότι «από την πολύμηνη έρευνα που έγινε, αποδείχθηκε ότι πίσω από το εν λόγω κόμμα πραγματικός αρχηγός και σκιώδης ηγέτης είναι ο έγκλειστος της Χρυσής Αυγής Ηλίας Κασιδιάρης».
Αυτό το μεγάλο ψέμα έγραψε, π.χ., η Ιωάννα Μάνδρου στο πρόσφατο άρθρο της με τίτλο «Ποινικό και πολιτικό ντόμινο» («Η Καθημερινή», 7.4.2024, σελ. 11). Η εν λόγω δημοσιογράφος απέκρυψε από τους αναγνώστες της ότι, λόγω της σχεδόν τρίμηνης αποχής των δικηγόρων, οι έγγραφες εξηγήσεις από όλους τους βουλευτές κατατέθηκαν μόλις λίγες ημέρες προτού αποφασισθεί η άσκηση ποινικής δίωξης και, άρα, πολύμηνη έρευνα ουδέποτε έλαβε χώρα.
Από την στιγμή, επομένως, που, ελαφρά τη καρδία και με συνοπτικές διαδικασίες, η εισαγγελία του Αρείου Πάγου δεν αισθάνθηκε τον παραμικρό ανασχετικό φραγμό για την δίωξη των βουλευτών (και ενώ, βεβαίως, η πολιτική στήριξη του κόμματος από τον Κασιδιάρη ήταν γεγονός πασίδηλο, που η πόλη το ‘χε τούμπανο, αλλά το καθεστώς κρυφό καμάρι), είναι πολύ πιθανό ότι η Νέα Δημοκρατία, μη έχοντας ούτε ιερό ούτε όσιο, θα δώσει το πράσινο φως ακόμη και για την αποπομπή του κόμματος από το κοινοβούλιο, μέσω της επικείμενης απόφασης του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου, που ενδέχεται να κάνει δεκτές τις καταφανώς έωλες ενστάσεις.
Κι αν, ακολούθως, προκριθεί η λύση της «μοιρασιάς» των απολεσθεισών εδρών στα κόμματα του ψευτοδημοκρατικού τόξου (όπως ήδη προέβλεψε ο Ν. Αλιβιζάτος στο άρθρο του με τίτλο «Για την τύχη των Σπαρτιατών», εφημ. «Η Καθημερινή», 7.4.2024, σελ. 10, όπου απαξιώνει τους ψηφοφόρους του εν λόγω κόμματος, αποκαλώντας το «μόρφωμα»), τότε θα έχει συντελεσθεί από την πλευρά της παρούσας, ολοκληρωτικού τύπου κυβέρνησης ένα επονείδιστο κακούργημα σε βάρος της δημοκρατίας: ψηφοκλοπή μέσω της ψευτοεξαπάτησης των εκλογέων!
Έτσι, οι δήθεν εξαπατηθέντες πολίτες που ψήφισαν «Σπαρτιάτες» θα συνειδητοποιήσουν ότι, στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι εξ αυτών ήθελαν να ψηφίσουν κάποιον γνήσιο, συστημικό εκλογοαπατεώνα. Στον θαυμαστό ανάποδο κόσμο η νόθευση της λαϊκής βούλησης ονομάζεται «αναλογική κατανομή ψήφων» από το εκλογοδικείο. Εκλογικοί ψυχίατροι που να θεραπεύουν την πολιτική φρενοβλαβοποίηση υπάρχουν;
*πρ. Αναπλ. Καθηγητής Νομικής Σχολής Δ.Π.Θ.